به گزارش سرویس معماری هنرآنلاین سید محمدبهشتی، مشاور رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و عضو پیشین شورای عالی معماری و شهرسازی کشور به بهانه روز معمار، از آینده معماری ایران سخن گفت.
بهشتی در این گفتگو در مقدمه‌ای به تحولات اخیر در حوزه معماری اشاره کرد و گفت: در چند دهه اخیر شاهد بوده‌ایم که بسیاری از اصول ساخت و ساز بنا در سطح کشور دچار تغییرات فراوانی شده اما موضوع اصلی معماری که توجه به کیفیت است و نه کمیت، مورد غفلت قرار گرفته است.
به گفته او بخش عمده‌ای از سازوکارهای پیش‌بینی شده و قوانین به اجرا درآمده در آیین‌نامه‌های ساخت و ساز، متوجه ابعاد کمی و فنی ساختمان بوده و به همین خاطر، معماری کشور در حوزه کیفی مورد غفلت واقع شده است.
مشاور رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با بیان این که در کنار توجه روز افزون به بخش کمی معماری در کشور، وجهه اقتصادی ساخت و ساز نیز در اولویت قرار گرفته یادآور شد: در اغلب ساخت و سازهای امروز شاهدیم که کمیت به مفهوم کلی آن سیطره پیدا کرده و از سوی دیگر، وجهه اقتصادی بنا با توجه به قمیت زمین و مصالح مهمتر از معماری و طراحی شده است.
بهشتی در ادامه به توسعه و گسترش توجه مردم به معماری نیز اشاره کرد و گفت: توجه مردم به ابعاد مختلف معماری در دو دهه اخیر متحول شده و به مرور شاهد آن هستیم که به دلیل تحولات اجتماعی، مردم خواهان ارتقای کیفی ساختمان‌ها و سازه‌های شهرهای خود هستند.
به گفته او، این تقاضای جامعه از سوی معماران با پاسخ‌های متنوعی همراه بوده اما لااقل در ظاهر ساختمان‌ها تغییراتی را ایجاده کرده است: بخش‌های مختلف معماری و سازه، در این مسیر دچار تحول شده‌اند؛ از جمله شکل پوسته بنا و تکنولوژی ساخت تغییر کرده تا جایی که امروزه ساختمان‌هایی را در شهرها می‌بینیم که از لحاظ ظاهری نسبت به گذشته تغییرات بسیار فراوانی داشته‌اند. قدیم‌ترها در همه جای شهر ساختمان‌هایی با نمای آجر "گَری" و بندکشی نشده دیده می‌شد اما حالا شاید دیدن چنین ساختمان‌هایی عجیب به نظر برسد چون نوع نگاه به ساختمان و نمایش به شدت تغییر کرده است.
با این همه تاکید بهشتی بر این نکته است که اگرچه تا حدودی در حوزه معماری کیفیت در حال ورود است اما تا رسیدن به استانداردها راه بسیاری باقی مانده است.
رئیس پیشین سازمان میراث فرهنگی در ادامه این گفتگو با اشاره به این که معماری جز هنرهایی است که گاه مقولات کیفی در آن به صورت کمی بروز می‌کند، گفت: بروز نگاه کیفیت خواه در قالب کمیت‌گرایی را می‌توان در تغییرات به وجود آمده در نوع مصالح، نوع ساخت و ساز و حتی تجهیرات تامین کننده آسایش ساکنان بناها دید که این موضوع می‌تواند برای جامعه معماری ایران خبر بسیار خوبی باشد اما متاسفانه هنوز آنچه اصول کلی بنا را شکل می‌دهد، چندان در اولویت نیست.
بهشتی افزود: معماران در دهه‌های اخیر ناگزیر شده‌اند کمیت را بر کیفیت ترجیح دهند چرا که هنوز سایه اقتصاد بر سر ساخت و ساز هست، گو این که آموزش معماری در دانشگاه‌های ما در مسیری است که وقتی معماری وارد بازار کار می‌شود، اجازه عدول از بعضی پیش شرط ها را ندارد و نمی‌تواند جز آن چه را که آموخته به اجرا درآورد.
بهشتی معتقد است که اوضاع و احوال اجتماعی در ایران، این فرصت را فراهم نکرده که معماران در ساخت و سازهای کوچک و بزرگ به وظیفه ذاتی پیشه‌شان که تضمین کیفیت است بپردازند و به اجبار یا از روی خواسته شخصی مقوله کمیت را در اولویت قرار داده‌اند و به همین خاطر هنوز نتوانسته‌اند در جایگاه یک معمار به ایفای نقش بپردازند.
در پایان گفتگو، این عضو پیشین شورای عالی معماری و شهرسازی کشور در ترسیم روند توجه جامعه به مقوله معماری خاطرنشان کرد: پیش از هر چیز امیدوار هستم جامعه معماری کشور، جریان به وجود آمده در جامعه و تحولی که باعث شده مردم در حوزه ساخت و ساز بیش از قبل متقاضی کیفیت باشند را به بهترین شکل ممکن هدایت کرده و با حوصله و دقت بیشتری در این عرصه فعالیت کنند که این نوع حضور می‌تواند معماران را به جایگاهی که در جامعه دارند بازگرداند.
این در حالی است که خود او نیز معتقد است در این مسیر باید صبور ماند و منتظر: نمی‌توان امیدوار بود که ظرف چند سال آینده، همه اتفاقات خوب در حوزه معماری کشور با هم بیافتد و حتی فکر می‌کنم، امید داشتن به چنین تحولی، آن هم در مدت زمانی اندک، نشان از خامی و جوانی نسل تازه معماران دارد. باید با پختگی قدم برداشت تا در سال‌های آینده، شاهد ارتقاء کیفیت در ساخت و ساز کشور و ایفای نقش معماران در جامعه باشیم
